Boros Sunda
Boros Sunda | |
---|---|
Basa Sunda ᮘᮞ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ | |
![]() Kata "Sunda" dalam tulisan Sunda Baku | |
Date | Abad ke-6 M |
Rantau | Jawa Barat om diaspora Sunda id sompomogunan |
Etnik | |
Momoboros sandad | 42,000,000 (2016)[1] |
Bontuk pogulu | |
Bontuk baku |
|
Dialek | |
Status nokoimagon | |
Boros nokoimagon id | Jawa Barat Banten |
Boros nookunan do minoriti id | |
Tinoina do | Lembaga Basa Jeung Sastra Sunda Balai Bahasa Provinsi Jawa Barat Kantor Bahasa Banten |
Kod boros | |
ISO 639-1 | su |
ISO 639-2 | sun |
ISO 639-3 | Variously:sun – bahasa Sundabac – bahasa Sunda Baduiosn – bahasa Sunda Kuno |
Linguasphere | 31-MFN-a |
![]() Wilayah dimana bahasa Sunda adalah bahasa asli dan mayoritas
Wilayah dimana bahasa Sunda adalah bahasa minoriti |
Boros Sunda nopo nga boros Malayu-Polinesia ii gugunoon id boros Jawa, loolobi no do boros Sunda. Guugunoon iti do kiikiro 42 juta tulun i iso pi tolu nopo nga barat Jawa; ii mobi kiikiro do 15% ginumu tulun mogiigiyon Indonesia.[2] Kosudong miampai sajara koubasanan, boros Sunda nopo nga boroson id somboogian tagayo do provinsi Jawa Barat, somboogian tagayo wilayah Banten, om kuminaa gisom do batas Kali Pemali (Cipamali) id wilayah Brebes, Jawa Tanga.
Sabab do rahung koubasanan Jawa ontok timpu kekuasaan kerajaan Mataram-Islam, boros Sunda - loolobi no id wilayah Parahyangan - minongintutun o undak-usuk toi ko' gradasi boros, minimpuun mantad do boros halus, boros loma/lancaran, gisom do boros kasar. Sundung do ingkaa, id wilayah-wilayah desa/nuluhon om majoriti watas Banten, boros Sunda loma (montok tulun-tulun watas Bandung ii aparad do karangahan) nga kakal dominan.
Dialek (basa wewengkon) boros sunda nogi nga mogikaakawo, mimpuun mantad dialek Sunda-Banten gisom dialek Sunda-Jawa Tanga ii nokopirolot do boros Jawa. Nga, boros baku ii notorimo do mombooboros Boros Sunda maya do poimponu nopo nga nontodonon mantad dialek Priangan, toi ko' asaru lohowon sabaagi basa sakola ontok di gulu po.
Id Jawa Tanga, gugunoon o boros Sunda id kabupaten Cilacap. Ogumu po o ngaran-ngaran koiyonon id watas diti ii kakal po kingaran do Sunda om okon ko ngaran Jawa miagal ko' Dayeuh Luhur, Cimanggu om suusuai po. Ironis do ngaran Cilacap nopo nga ogumu ii sumaap tu ii nopo nga ngaran Sunda. Kisinorou iyolo do ngaran diti nopo nga iso ngaran Jawa i numaan "posunda'o".tu ' ontok abad kumo-19, osoruan o ngaran diti do suaton sabaagi do "Ciacap"
Dialek
[simbanai | simbanai toud]Dialek (basa wewengkon) boros Sunda nogi nga mogikaakawo, tumimpuun mantad do dialek Sunda-Banten, gisom dialek Sunda-Jawa Tengahan ii nokoimpuun do naralatan boros Jawa. Sundung do ingkaa, boros baku ii notorimo do mombooboros Boros Sunda maya poimponu nopo nga nokotimpuun mantad dialek Priangan, toi ko' asaru lohowon do basa sakola ontok digulu po.
Kiwaa piipiro dialek, ii milo pagambalon maya konvensional montok boros Sunda tumanud do koiyonon mogiigiyon:[3].

- Dialek Barat, gugunoon id provinsi Banten, boogian barat Kabupaten Bogor (loolobi no id koiyonon Jasinga Raya) om piipiro boogian id Lampung.
- Dialek Utara. gugunoon id Kabupaten Bogor, om koiyonon pantai barat laut Jawa Barat.
- Dialek Selatan toi ko' Priangan, gugunoon id Sukabumi, Sumedang, Cianjur, Bandung, Garut, dan Tasikmalaya.
- Dialek Timur tanga, gugunoon id Cirebon, Majalengka, om boogian selatan Indramayu.
- Dialek timur laut, gugunoon id Kuningan (Jawa Barat) om Brebes (Jawa Tanga)>
- Dialek Tenggara, gugunoon id Ciamis, Pangandaran, Banjar om Cilacap (Jawa Tanga.
Dialek Priangan nopo nga kahanggum koiyonon totos tagaya ii noiyanan do tulun Sunda (Parahyangan id boros Sunda), kawo boros Sunda di asaru gunoon, poia'on id sikul tosiriba gisom takawas sawat (miampai no do tingkatan sikul toun duo nohopod) id Jawa Barat om Provinsi Banten.
Klasifikasi
[simbanai | simbanai toud]Tumanud do puru boros Amerika, ii Robert Blust, boros Sunda nopo nga poinsomok miampai boros Malayu om ingkaa nogi tinimungan boros ii guugunoon id Borneo miagal ko boros Dayak Darat toi ko' boros Kayan-Murik, miimpohon do piagalan leksikal di akawas id pialatan do boros-boros diti. [4][5]
Ponuatan
[simbanai | simbanai toud]Boros diti nopo nga nosuat id sistom ponuatan di misuai solinaid do sajara. Dokumen totos gulu do boros Sunda nopo nga sah do sinuat id ponuatan Sunda Kuno (Aksara Sunda Kuno). Kahapas kinorikatan Islam, ponuatan Pegon nga ginuno nogi kosoruan nopo nga montok tudu kougamaan. Ponuatan Latin nopo nga ginuno potilombus kahapas kinorikatan tulun Eropah. Ontok zaman moden, kogumuan kosusasteraan Sunda nopo nga sinuat id boros Latin. Daamot dii, karajaan wilayah Jawa Barat om Banten nopo nga opurokis popointutun pomogunoon aksara Sunda Baku (Aksara Sunda Baku) id tiyonon koizaan om id papan tanda wayaan. Sundung do baino nopo nga ponuatan Pegon gunoon kogumuan id pesantren om kosusasteraan Islam Sunda nga,[6] kakal po okito ii id tiyonon koizaai om papan tanda wayaan id koiyonon natantu miagal ko id Lembang om Tasikmalaya.[7][8]
Sukuon
[simbanai | simbanai toud]- ↑ "Mempertahankan Eksistensi Bahasa Sunda | Pikiran Rakyat". Pinoopi mantad sand̠ad ontok 2018-09-27. Linoyog ontok 2017-06-27.
{{cite web}}
: Unknown parameter|dead-url=
ignored (|url-status=
suggested) (help) - ↑ Sundanese id Ethnologue (edisi kumo-27, 2024)
- ↑ Aldita Prafitasari (2022-05-17). "Daftar Dialek atau Basa Wewengkon Bahasa Sunda". Adjar.id (id Indonesia).
- ↑ Blust. (2010).
- ↑ Blust. (2013).
- ↑ Rosidi, Ajip (2010). Mengenang hidup orang lain: sejumlah obituari (id boros Indonesia). Kepustakaan Populer Gramedia. ISBN 9789799102225.
- ↑ Muchtar, Fajr (2015-08-15). "Bahasanya Sunda, Tapi Tulisannya Arab" (id boros Indonesia). Detik Travel. Linoyog ontok 2024-11-25.
- ↑ Ramadhan, Mohammad Ilham (2023-04-17). "Tasikmalaya Tampil Beda: Daerah Sunda, tapi Pakai Papan Nama Aksara Jawa dan Arab Pegon. Kok Bisa?". mojok.co (id boros Indonesia). Linoyog ontok 2024-11-25.
- Laman yang ada ralat skrip
- Articles containing Sundanese-language text
- Lang and lang-xx code promoted to ISO 639-1
- Languages with ISO 639-2 code
- Languages with ISO 639-1 code
- Language articles missing Glottolog code
- ISO language articles citing sources other than Ethnologue
- CS1 errors: unsupported parameter
- CS1 Indonesia-language sources (id)