Pergi ke kandungan

Katowice

Simbanai noputan
Coordinates: 50°15′45″N 19°01′18″E / 50.26250°N 19.02167°E / 50.26250; 19.02167
Mantad Wikipedia
"Kattowitz" redirects here. For other uses, see Kattowitz (disambiguation).
Not to be confused with Kotowice.

Katowice
Spodek multipurpose arena
Silesian Parliament
Monopol Hotel
Mariacka Street
International Congress Centre
Market Square
Polish National Radio Symphony Orchestra
Skysrapers in Katowice city centre
Flag of Katowice
Flag
Coat of arms of Katowice
Coat of arms
Official logo of Katowice
Logo
Motto: 
for a change
Katowice is located in Poland
Katowice
Katowice
Location of Katowice in the Silesia Province in mid-southern Poland
Coordinates: 50°15′45″N 19°01′18″E / 50.26250°N 19.02167°E / 50.26250; 19.02167
Country Poland
Voivodeship Silesian
Countycity county
Established16th century – 1598 first official information
City rights1865
Government
 • City mayorMarcin Krupa (Ind.)
Area
 • City164.64 km2 (63.57 sq mi)
 • Urban
2,554 km2 (986 sq mi)
 • Metro
5,400 km2 (2,100 sq mi)
Highest elevation
352 m (1,155 ft)
Lowest kinawas
266 m (873 ft)
Population
 (31 December 2021)
 • City286,960 Decrease (11th)[1]
 • Ketumpatan1,780/km2 (4,600/sq mi)
 • Urban
2,710,397
 • Metro
5,294,000[2]
Demonym(s)katowiczanin (male)
katowiczanka (female) (pl)
GDP
[3]
 • Urban€44.570 billion (2021)
Time zoneUTC+01:00 (CET)
 • Summer (DST)UTC+02:00 (CEST)
Postal code
40-001 to 40–999
Area code+48 32
Vehicle registrationSK, IK
Websitewww.katowice.eu

Katowice nopo nga ibu kota Silesian Voivodeship id kabaatan Poland om kakadayan apangkal do kinoyonon bandar Katowice. Gisom nopo 2021, populasi nopo do Katowice nga soginumu 286,960, om anggaran mogigion soginumu kiikiro 315,000.[4] Katowice nopo nga boogian apangkal do Metropolis GZM, miampai populasi 2.3 riong, om soboogian mantad kinoyonon metropolitan Katowice-Ostrava i nakaralad hilo Republik Czech miampai populasi kiikiro 5 riong tulun, poposiliu dii do iso mantad kinoyonon metropolitan bobos ogumu mogigion id European Union.[5][2]

Sajara

[simbanai | simbanai toud]

Koiyonon posorili Katowice ii nopo nga Upper Silesia, nokoumbal do noiyanan tongoulun etnik Silesia mantad kurun koiso masihi. Noporinta iti montok do koinsan nogi di Dinasti Piast Poland gisom naratu o dinasti dii. Tumilombus, pinorinta iti do Karajaan Habsburg. Bandar dii sondii nopo nga nimpohon ontok kuruj ko-19 masihi ontok do id siriba pomorintaan Karajaan Prussia om nakaanu taraf Bandaraya ontok toun 1865. Mogiigiyon nopo hiti nga tulun-tulun Jerman, Silesia, Yahudi om Poland hinombo nosiliu o Katowice sabaagi somboogian do Republik Kumoduo Poland mihondot do kotungagan tongoulun Silesia ontok toun 1918 om 1921. Abaagi o tana di maya do tentera misokutu, ii minanahak do kuasa autonomi kumaa Kattowitz id boogian Poland.

Nokoburu nogi o bandar diti tu ogumu o toud sandad (kogumuan nopo nga arang watu) id boogian konuluhon id posorili.

Mantad toun 1953-1956, nopungaranan iti sabaagi Stalinogrod - "Bandar Stalin" mantad do komunis Poland.

Pogulu do Revolusi Pomorunan

[simbanai | simbanai toud]
Soboogian mantad ruputan tombului Paroki Bogucice mantad toun 1598 ii minamarait kokomoi do ngaran Katowice kumo iso

Kinoiyonon id sorili do Katowice, id Silesia Sawat, nopo nga noiyonon do solusuk Silesia Lechitic solinaid do timpu kotimpuunon sajara di nokosuat.[6] Mulong pia do ngaran Katowice (Katowicze) nopo nga narait kumoinsan ontok toun 1598, kampung-kampung om tionon suai ii kahapas di nokosiliu sabaagi soboogian mantad Kayowice moden nopo nga nokoimagon lobi hinggulu, miampai Dąb sabaagi ii poinglaid, roiton kumoinsan ii id suang do dokumen ii pinosoliwan di Duke Casimir mantad Bytom ontok toun 1299. Toinsanai Bogucice, Ligota, Szopenice om Podlesie nopo nga pinoimagon ontok timpuun ohotusan ko-14. Suai ko mananom, mogigion id kinoiyonon diti nogi nga kumalaja id kilang dunsul: ii kumoiso Kuźnica Bogucka, ii narait ontok toun 1397.

Kinoiyonon ii kahapas di nokosiliu kumaa Katowice ii poinsandad nopo nga id kokuasaan dinasti Piast Silesia Poland gisom do natalup.[7] Mantad toun 1372, kinoiyonon diti nopo nga poinsuang id kotoinaan Koporintaan Bohemia id siriba do Empayar Rom Obitua. Sabaagi soboogian mantad Mahkota Bohemia, ii pinatahak kumaa monarki Habsburg Austria ontok toun 1526.[8] Ontok toun 1742, miampai soboogian tagayo Silesia, naahawan do Prusia kahapas pisangadan Silesia koiso. Duo Pisangadan sumusuhut minanahak bagas kumaa kinoiyonon diti hinombo natagakan do ogumu mogigion om ekonomi ngai nga naraag. Ontok toun 1838, Franz von Winckler minomoli do Katowice mantad Karl Friedrich Lehman om ontok toun 1841, pinosiliu dau sabaagi do koupisan estet dau.[9]

Koimbulayaan sabaagi Hongkod Pomorunan

[simbanai | simbanai toud]
Baildon steelworks, Ohotusan ko-19

Ontok 3 Gumas 1846, kalaja-kalaja tumohuri no do kuritapui Breslau-Myslowitz (Wrocław-Mysłowice) nopo nga nopongoh, winonsoi om pinoindalan mantad Kuritapui Silesia Sawat. Pinoimagon di Raja Frederick William IV mantad Prusia.[10] Sontoun sumusuhut, ontok 6 Magus 1847, nokorikot kuritapui ko iso id stesen Katowice wagu.[11]

Kooputan do kuritapui miampai kakadayan-kakadayan toponsol Eropah (Katowice nakaanu piromutan miampai Berlin, Kraków, Vienna om Warsaw miampai suai, mantad 1847 om 1848) mongunsuub do koingkawason ekonomi om mogigion. Nokoingkawas ginumu do mogigion montok momonsoi sasambayangan Lutheran ko iso ontok 29 Manom 2858 (Sasambayangan kotungaggan), om sasambayangan Katolik ko iso duo toun kalapas di, ontok 11 Milau 1860. Nakaanu Katowice (masaan dii: Kattowitz) do status kakadayan ontok 11 Manom 1865 id kinoiyonon Prusia Silesia, maya kalaja di Raja Wilhelm I Hohenzollern.

Kakadayan di nokoingkawas sabab do koopian mineral ii agayo (lolobi po tohun watu) id kinoiyonon dii. Kinoingkawason om kinotoodon id kakadayan dii nopo nga pananalahan kumaa industri lombong tohun watu om keluli ii nokoingkawas masaan do Revolusi Pomorunan. Kakadayan nopo diti nga ionon lolobi po do tulun Jerman, Poland kosuang nogi tulun Silesia om Yahudi. Ontok toun 1884, 36 mobi Zionis Yahudi minogisolowot do hilo, minomontuk do Hovevei Zion. Pogulu nopo nga soboogian mantad watas Beuthen, ontok toun 1873 nokosiliu sabaagi tina kakadayan watas wagu Kattowitz. Ontok 1 Ngiop 1899, kakadayan diti nopo nga pinotongkiad mantad wats dii, nokosiliu sabaagi kakadayan obibas.

Ontok toun 1882, minopoundaliu Sarikat Tohun Watu om keluli Silesia Sawat (Oberschlesischer Berg- und Hüttenmännischer Verein) upis dau kumaa id Katowice, tinanud do kinoimaganan do Konvensyen Tohun Watu Silesia Sawat (Oberschlesische Kohlen-Konvention) ontok toun 1898. Kinapamansayan Sivik tumanud koingkawason industri: ontok toun 1851, upis pos ko iso noukab it Katowice om ontok toun 1893 upis pos Watas masaan nopo nga noukab id Katowice; ontok toun 1871 noukab sikul tosiriba ko iso (kahapas di pinosiwang kumaa sikul takawas); ontok toun 1889, nakaanu do mahkamah watas o Katowice; onotk toun 1895, noukab walai podsuan kakadayan om upis watas kuritapui pogun Prusia nopo nga pinoimagon id kakadayan diti; ontok toun 1907, noukab teater kakadayan (nondo Teater Silesia).

Watas

[simbanai | simbanai toud]

I. Bandaraya

  • 1. Śródmieście
  • 2. Koszutka
  • 3. Bogucice
  • 4. Osiedle Paderewskiego - Muchowiec

II. Kakadayan-Koibutan

  • 5. Załęże
  • 6. Osiedle Witosa
  • 7. Osiedle Tysiąclecia
  • 8. Dąb
  • 9. Wełnowiec - Józefowiec

III. Kakadayan-Kotonobon

  • 10. Ligota - Panewniki
  • 11. Brynów - Osiedle Zgrzebnioka
  • 12. Brynów - Załęska Hałda

IV. Kakadayan-Kotonobon

  • 13. Zawodzie
  • 14. Dąbrówka Mała
  • 15. Szopienice - Burowiec
  • 16. Janów - Nikiszowiec
  • 17. Giszowiec

V. Kakadayan-Kabaatan

  • 18. Murcki
  • 19. Piotrowice - Ochojec
  • 20. Zarzecze
  • 21. Kostuchna
  • 22. Podlesie

Koubasanan om rekreasi

[simbanai | simbanai toud]

Teater

[simbanai | simbanai toud]
  • Teater Silesia
  • Teater Ateneum
  • Teater Korez
  • Teater Cogitatur
  • Teater Rialto

Tuunion

[simbanai | simbanai toud]
  • Orkestra Silesia (Filharmonia Śląska)
  • Estrada Śląska
  • Scena GuGalander
  • Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia

Panggung wayang

[simbanai | simbanai toud]
  • IMAX
  • Cinema City - Punkt rozrywki 44
  • Cinema City - Silesia City Center
  • Helios Cinema Center (Centrum Filmowe Helios)
  • Cosmos Cinema (Kino Kosmos)
  • Światowid Cinema (Kino Światowid)
  • Teater-Cinema Rialto (Kinoteatr Rialto)

Muzium

[simbanai | simbanai toud]
  • Muzium Silesia
  • Muzium Katowice
  • Muzium Archidiecezjalne
  • Muzium Misyjne OO. Franciszkanów
  • Muzium Biograficzne P. Stellera
  • Muzium Prawa i Prawników Polskich
  • Muzium Najmniejszych Książek Świata Zygmunta Szkocnego
  • Izba Śląska
  • Centrum Scenografii Polskiej
  • Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego

Media

[simbanai | simbanai toud]
  • TVP 3 Katowice
  • TVN24
  • Radio Katowice
  • Radio Flash
  • Radio Roxy FM
  • Radio Planeta
  • Dziennik Zachodni
  • Gazeta Wyborcza
  • Fakt (gazeta) - oddział Katowice
  • Echo Miasta
  • Metro (gazeta) Katowice
  • Nowy Przegląd Katowicki

Kopokitanan koubasanan

[simbanai | simbanai toud]
  • Rawa Blues Festival - Spodek
  • Metalmania - Spodek
  • Mayday - Spodek
  • Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. G. Fitelberga
  • Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Wojskowych
  • Międzynarodowa Wystawa Grafiki "Intergrafia"
  • Ogólnopolski Festiwal Sztuki Reżyserskiej "Interpretacje"
  • Ars Cameralis Silesiae Superioris (Górnośląski Festiwal Sztuki Kameralnej)

Galeri

[simbanai | simbanai toud]
  • Galeri Sztuki Współczesnej BWA Al. Korfantego 6
  • Galeri Sztuki Współczesnej Parnas ul. Kochanowskiego 10
  • Galeri Sztuki Atelier 2 ul. Batorego 2
  • Galeri Związku Polskich Artystów Plastyków ul. Dworcowa 13
  • Galeri Architektury SARP ul. Dyrekcyjna 9
  • Galeri Art-Deco pl. Andrzeja 4
  • Galeri Fra Angelico ul. Jordana 39
  • Galeri Akwarela ul. Mikołowska 26
  • Galeri Marmurowa ul. Mikołowska 26
  • Galeri Piętro Wyżej
  • Galeri Sektor I
  • Galeri Szyb Wilson

Taman & bongunan

[simbanai | simbanai toud]
  • Taman Silesian
  • Taman Zadole
  • Taman Bolina
  • Taman Janina-Barbara
  • Park Olimpijczyków (Szopienice)
  • Katowicki Park Leśny
  • Murckowska Valley (Murcki)
  • Ośrodek Wodno-Rekreacyjny Kleofas (Osiedle Tysiąclecia)
  • Three Ponds' Valley (Dolina Trzech Stawów) (Osiedle Paderewskiego - Muchowiec)
  • Ponds: Borki, Morawa and Hubertus (Szopienice)
  • Wolność Square (Plac Wolności) (Śródmieście)
  • Andrzej Square (Plac Andrzeja) (Śródmieście)
  • Miarka Square (Plac Miarki) (Śródmieście)
  • Longkod Majlis Eropah (Plac Rady Europy) ((Osiedle Paderewskiego - Muchowiec)
  • Alfred Square (Plac Alfreda) (Wełnowiec)
  • A. Budniok Square (Plac A. Brudnioka) (Koszutka)
  • J. Londzin Square (Plac J. Londzina) (Załęże)
  • A. Hlond Square (Plac A. Hlonda) (Śródmieście)

Totombuluyon

[simbanai | simbanai toud]

Longkod Katowice nopo nga ogumu bongunan-bongunan di ongounik. Koiyonon labus bandar dau nopo nga kiwaa inus ii winonsoi do komunis

  • Katowice's Rynek - pasar laid bandar diti.
  • Gereja-gereja id Katowice
  • Katowice's rondo
  • Monumen Silesia
  • Spodek nopo nga longkod sukan/diwan konsert ii naanu o ngaran mantad do UFO.
  • Dworzec Glowny Katowice -Stisin tinjin Katowice

Pondidikan

[simbanai | simbanai toud]
  1. University Silesia (Uniwersytet Śląski w Katowicach)
  2. Akademi Ekonomi Katowice (Akademia Ekonomiczna w Katowicach)
  3. Akademi Tuunion Katowice (Akademia Muzyczna w Katowicach)
  4. Akademi Sukan Katowice (Akademia WF w Katowicach)
  5. Akademi Perubatan Silesia (Śląska Akademia Medyczna)
  6. Akademi Seni Katowice (Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach)
  7. Cracow Academy of Arts (Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie) - filia
  8. Universiti Teknologi Silesia
  9. Akademi Sains Poland (Polska Akademia Nauk), oddział
  10. Śląska Wyższa Szkoła Informatyki w Katowicach
  11. Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania w Katowicach
  12. Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach
  13. Wyższa Szkoła Bankowości i Finansów w Katowicach
  14. Wyższa Szkoła Humanistyczna w Katowicach
  15. Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi - wydział
  16. Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP w Warszawie, Instytut Pedagogiki
  17. Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach
  18. Wyższa Szkoła Technologii Informatycznych w Katowicach
  19. Wyższa Szkoła Umiejętności Społecznych w Poznaniu - wydział
  20. Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach
  21. Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach
  22. Wyższe Seminarium Duchowne oo. Franciszkanów w Katowicach
  23. Prywatne Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Bielsku-Białej - wydział
  24. Prywatne Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Katowicach

Kiwaa nogi:

  • kiikiro 80 sikul takawas
  • kiikiro 35 sikul gimnasium
  • kiikiro 55 sikul tosiriba
  • kiikiro 50 porpustakaan

Sipoot

[simbanai | simbanai toud]
  • GKS Katowice - tinimungan buul sipak tongokusai, (Bontugan Piala Poland: 1986, 1991, 1993; bontugan Piala Super Poland: 1991, 1995; juara liga musim 2003/2004 om 2004/2005). Juara hoki ais:1958,1960,1962 Gòrnik Katowice / GKS 1965,1968,1970.
  • AZS AWF Katowice
  • KS Rozwój Katowice - kalab buul sipak
  • MK Katowice - kalab buul sipak
  • Kolejarz Katowice - kalab buul sipak

Tulun nointutunan mantad Katowice

[simbanai | simbanai toud]
  • Hans Bellmer, jurugambal
  • Henryk M. Broder, wartawan
  • Maria Goeppert-Mayer
  • Kurt Goldstein, pakar saraf
  • Jerzy Kukuczka
  • Kazimierz Kutz
  • Franz Leopold Neumann
  • Hans Sachs

Sukuon

[simbanai | simbanai toud]
  1. ↑ "Local Data Bank". Statistics Poland. Linoyog ontok 18 Madas 2022. Data for territorial unit 2469000.
  2. ↑ 2.0 2.1 "Study on Urban Functions (Project 1.4.3)" Archived 24 Manom 2015 at the Wayback Machine – European Observation Network for Territorial Development and Cohesion, 2007
  3. ↑ "Gross domestic product (GDP) at current market prices by metropolitan regions". www.ec.europa.eu. Linoyog ontok 12 Momuhau 2023.
  4. ↑ Pifczyk, Szymon. "Ile osób rzeczywiście mieszka w Twoim powiecie". www.kartografia-ekstremalna.pl (id boros Inggilis). Linoyog ontok 23 Gomot 2024.
  5. ↑ "Redefining Global Cities". Brookings Institution. 30 Milau 2001.
  6. ↑ silnet.pl. "Historia miasta i dzielnic – Katowice". Pinoopi mantad sanḏad ontok 2 Mansak 2017. Linoyog ontok 25 Milatok 2017.
  7. ↑ "Katowice, Poland – A City Guide – Cracow Life". Pinoopi mantad sanḏad ontok 16 Gomot 2017. Linoyog ontok 15 Gomot 2017.
  8. ↑ "History – Katowice". Pinoopi mantad sanḏad ontok 16 Gomot 2017. Linoyog ontok 15 Gomot 2017.
  9. ↑ Moskal, Jerzy (1993). Bogucice, Załęże et nova villa Katowice – Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk. pp. 23–25. ISBN 83-85831-35-5.
  10. ↑ Nadolski, Przemysław; Roszak, Tomasz; Soida, Krzysztof; Wieczorek, Edward (2010). Węzeł Kolejowy Gliwice. Rybnik: Eurosprinter. ISBN 978-83-931006-1-3.
  11. ↑ ""No limits" | The Architecture of Industrial Agglomerations | Uniwersytet Śląski w Katowicach" (id boros Inggeris AS). 2 Magus 2022. Linoyog ontok 28 Mahas 2024.
Naanu mantad "https://dtp.wikipedia.org/w/index.php?title=Katowice&oldid=22219"