Pergi ke kandungan

Baang Baram

Mantad Wikipedia

Baang Baram nopo nga iso baang kirinaru do 400 km id negeri Sarawak, Malaysia Timur id pulau Borneo. Baang nopo diti nga mantad do timur ii nopo nga Banjaran Iran om lumuyung kumaa do Barat maya gouton hujan tropika kumaa saralom Rahat China Selatan. Id suang peta nopo nga poingiliu id koordinat 4° 35' 0" Utara, 114° 58' 0" Timur.

Lembangan Baang Baram nopo nga nosiliu do boogian Sarawak ditimpuunon i pinatahak kumaa Raja Topurak Sarawak mantad di sultan Brunei ontok 1882, sobidang koiyonon soginayo do 10,000 watu persegi montok pambayar tounan 6000 dollar.

Baang nogi diti nga poinsoborong au osodu mantad muara do Lebuhraya Miri-Baram, Wayaan Persekutuan, maya Jambatan Batang Baram ii noukab ontok 2003. Lobi kurang 100km hulu baang ii poingiliu id pekan Marudi.

Baang diti nogi nga ointutunan id kogumuan koiyonon id Borneo sabaagi Batang Baram miagal do baang suai id pulau di miagal ko Batang Lupar, Batang Rajang, Batang Mukah, Batang Tinjar om suai po.

Sajara sandad posorili: tanak baang Baang Sunda prasajara[simbanai | simbanai toud]

Ontok zaman Pleistosen toi ko Mesolitik ii lobi kurang 10,000 toun digulu, nokoinsiriba 5 darah Celsius o suhu global. Id puncak gunung nga nakarasam sabaagi salji om notimung sabaagi do lembaran kiais (kohompit no Gunung Kinabalu), gisom noontok rekod dam turugan hidrologi global. Sabab do nokurian do waig ii polobuson kumaa rahat, naratu o aras rahat gisom do 120 meter mantad timpu dinondo. Rahat China Selatan nopo nga nokoring gisom do nokito o Pentas Sunda om peparit i aralom digulu po om nosiliu do kuno tagayo ii lohowon do Baang Sunda Utara.

Tana Tagayo Asia, Semenanjung Tana Malayu, Sumatra om Jawa nopo nga mioput do Borneo maya jambatan tana Penta Sunda ii okito. Baang Sunda Utara nopo nga pinopotounda do pioputan toponsol kumaa Baang Mekong id Vietnam om Baang Chao Phraya id Thailand id utara, Baang Baram om Baang Rajang id Sarawak do timur om Baang Pahang miampai Baang Rompin id barat tana do tagayo.