Pergi ke kandungan

Tingau

Mantad Wikipedia

Kucing
Temporal range: 9,500 tahun lalu – kini
Pelbagai jenis kucing domestik
Domesticated
Scientific classification Edit this classification
Missing taxonomy template (fix): Felis
Species:
Binomial name
Templat:Taxonomy/FelisFelis catus[1]
Synonyms
  • F. catus domesticus Erxleben, 1777[4]
  • F. angorensis Gmelin, 1788
  • F. vulgaris Fischer, 1829

Tingau otutunan nogi sabaagi tungau gompion, Felis catus) nopo nga spesis mamalia karnivor tokodo' di gompion. Tingau nopo nga ‎‎tayam mantad Afrika, Felis silvestris lubica om rodensia suai. Tadau baino, tingau nopo iso mantad tayam di upuson om maran-ngaran id Malaysia.

Tingau

Tingau di sakag nopo dau nga poindaftar maya rasma roitan sabaagi' "tingau kisakag sandad". tingau diri okuri ko iso piatus mantad koinsanai ginumu tingau; tingau di haro sakag di nokorolot sukuan sabaagi "wulu tanaru" om "wulu toniba'".

Ogumu sakag tingau domestik nokoulai—haro ii aiso wulu toi ko' aiso tikou, om nokoulai id suang ogumu wotik di mogisusuai om haro i tingau do kiharo ogumu wotik. Tingau nopo nga ansa di abaal om oilaan yolo do magasu lobi' ko soribu spesis tayam suai sabaagi taakanon. Tingau nogi tayam di apandai om kikabaalan do momoguno mekanisme otigas miagal do suil longobon toi ko' pagawasan tulun. Mikomunikasi yolo maya miau-ngiau, popouni 'purrr', popouni au ologod om isarat tinan. Tingau milo maan poboroso do wagi po nokosiliu tayam gompion, mantad dii tingau milo do masih id kinoyonon tolias om koubasanan nopo nga momonsoi do iso koloni tokodo'. Piantakan tingau om tulun nokopongulai do tingau ararayou id suang kaakaka om tangon sobogian bansa, pomitanan Mesir Purba, Viking om nogi China.

Taksonomi om evolusi

[simbanai | simbanai toud]
Tingau domestik India.
Tingau tolias Afrika, Felis silvestris lybica, iso subspesies misomok miampai tingau domestik.

Felis nopo nga iso genus mamalia ii nokoburu om miilang moyang di miagal ontok 10-15 juta toun di nakatalib[5] om kahanggum do singa, harimau, kugas om suusuai po. Id paganakan diti, tingau domestik (Felix catus) nopo nga somboogian mantad genus Felis i nopo nga tinimungan tingau tokoro ii kiwaa kiikiro turu spesies (tumanud do skema klasifikasi).[6][7] Kiwaa puru-puru genus id sompomogunan om kahanggum do tingau dupot (Felix chaus) id Asia Tenggara, liar Eropah (F. silvestris silvestris), liar Afrika (F.s.lybica), tingau nulu China (F. bieti), om tingau togis Arab (F. margarita) om suusuai po. [8]

Tingau domestik ii noklasifikasi do koinsan sabaagi Felis catus mantad di Carl Linnaeus id edisi kumo-10 Systema Naturae nopo nga noterbit ontok toun 1758.[6] Asaru do ondoson o tingau domestik sabaagi iso kawagu subspesies tolias tu, F. silvestris gama do filogenetik moden.[6]Ahal diti mogowit kumaa pomogunoon piralatan terma montok tingau domestik i lohowon miampai ngaran subspesies kemuncak, Felis silvestris catus.[9] Tingau tolias nogi nga sukuon sabaagi mogikaakawo subspesies F.catus[9] nga ontok toun 2003, Suruhanjaya Sompomogunan Tatangaran Zoologi nopo nga minantu ngaran montok tingau tolias sabaagi F.silvestris.[10] Ngaran gunoon toomod montok tingau domestik nopo nga notindohoi F. catus kalapas konvensyen montok tayam ternakan momoguno sinonim ii totos gulu (wanan) do pinousul.[10] Somonu nopo nga lohowon o tingau domestik sabaagi Felis domesticus[11] toi ko Felis domestica miagal di pinousul di naturalis Jerman JCP Erxleben ontok 1777 nga okon ko taksonomi di sah om somonu no gunoon id kesusasteraan saintifik[12] tu poguluonon pomogunoon do binomial Linnaeus. Populasari tingau tolias oitom Transkaukasia nopo nga nokoumbal klasifikasi sabaagi Felis daemon (Satunin 1904) nga populasi nopo dii do baino nga ondoson sabaagi somboogian do tingauu domestik.[13]

Toinsanan tingau id suang genus diti nopo nga kiwaa leluhur di miagal om mogiigiyon kanto id posorili Asia ontok 6-7 juta toun di nakatalib.[14] Piromutan kotunud do Felidae nopo nga osomok nga kakal po au atantu,[15] poomitanan tingau nulu China ii somonu nopo nga poilihon id kalas (Felis silvestris bieti) sabaagi subspesies liar, miagal ko kopogikaakawahan Afrika Utara. F.S. lybica. [15]

Misuai ko tasu, tingau nopo nga au kawaya do kosimbanan di tagayo ontok proses penjinakan gama do bontuk om kowoowoyoo tingau domestik ii au nouruan do misuai miampai tingau tolias om tingau domestik ii apasi id talun.[16] Tingau walai nopo nga jinakon maya poimponu om poinggumuon miampai populasi liar F.catus.[17] Evolusi kirontob ontok ponjinakan nopo nga komoyon do milo wonsoyon o penghibridan di ogumu id pialatan felid suai loolobi no harimau tingau Asia. Piipiro kowoowoyoo poinsandad om kouyuuyuo tingau tolias nopo nga gama do nokosudong ontok nojinak sabaagi do tayam koupusan.[18] Kouyuuyuo diti nopo nga kohompit do ginayo diolo ii tokoro, kiula sosial, boros tinan ii atalang, orohian mamaamain om kecerdasan di takawas.[19] Piipiro spesies felis tokoro nopo nga kiwaa kando do kecenderungan sandad kumaa ponjinakan.[18]

Tingau nopo nga milo kipiromutan do mutualistik toi ko' komensalisme miampai koulunan. Duo teori gulu ii tinahak kokomoi poingkuro tingau nopo nga nojinak. Iso nopo mantad dii nga kogumuan tulun nopo nga tomodon do monjinakkan tingau id proses pomilian pamansayan pamansayan dii tu yolo nopo nga pemangsa kutu di kiguno.[20] Nokritik o teori diti sabaagi au masuk akal tu ganjaran montok goos ponjinakan nopo nga okuri tomod; umum nopo nga, tingau au kaanu popoindalan porinta sundung do mangakan yolo tikus, spesies suai nga miagal ko feret toi ko terier nopo nga miagal ko lobi osonong montok mengawal momiimirumbak diti.[21] Teori suai nopo nga tumanud do ideo' do tingau nopo nga torimoon no do tulun-tulun kogumuan om maya do beransur ii sumimpang mantad tompinai liar do suai maya pomilian sandad sambil do popisudong do tinan miampai mangasu tayam momiimirumbak ii okito id posorili tulun id pekan toi ko' kampung.[21]

Tingau "kiraha osonong" nopo nga tingau di kiraha noiiktiraf maya poinsuat mantad iso kotinanan tingau pelamun. Tingau sakag tulen nopo nga iso tingau ii kisakag kiwaa individu sakag di miagal. Ogumu tingau ii kiraha osonong loolobi no ras ii pinokito sabaagi tingau kopokitanan. Tingau di au nosuat o raha ii mirolot nopo nga sumuku kumaa tingau domestik ii kihulu tanaru toi ko' oniba, tumanud kawo kot toi ko' lobi sabaagi rawak santun, moggies (loolobi no id boros Inggeris British), toi ko' (momoguno istila' di noolos mantad panakagan do tasu) mongrel toi ko' tasu kampung.

Sundung do tingau liar Afrika nopo nga kisubspesies komolohingan mantad tingau domestik kuminaa tingau liar om tingau domestik ii kasakag (sabaagi subspesies spesies di miagal), piipiro taang pintangaan ii nowonsoi id pialattan tayam koupusan om sakag domestik tingau id iso kaantakan om id suang tayam liar do poimponu id kaantakan do suai. Tingau separa liar ii nopo nga tingau di kogumuan id labus nopo nga au haro dii maya sondii. Sundung do ingkaa, osomok iti kumaa kogumuan tulun om milo paakanon do piipiro tonsi walai. Tingau liar nopo nga piromuton miampai koiyonon kawalayan do tulun. Milo paakanon iti do tulun toi ko' onuan topod taakanon nga nuru do mingat-ingat soira mitimbungak miampai tulun.[22]

Ragas tingau.
Diagram anatomi koizaai tingau jantan.

Tingau domestik nopo nga mogiagal ginayo miampai puru suai mantad genus Felis om kosoruan kiwinagat id pialatan do 4 om 5 kg (9 om 10 lb). Sundung do ingkaa sasatanga baka miagal ko Maine Coon nopo nga somonu kolobi do 11 kg (24lb). Montok nopo tingau di tongokoro nga okuri mantad do 2 kg (4lb) ii pinoruput. Rikud pomogunan montok tingau totos tagayo nopo nga 21 kg (50 lb). Tingau nakagayo do tokoro ii norikud maya rasmi nopo nga kiwinagat kiikiro 1 kg (2 lb). Tingau liar nopo nga asaru do agaan tu kosoruan apagon mogihum taakanon ko tingau id walai. Id koiyonon Boston, purata tingau jantan dewasa liar nopo nga kiwinagat do 4 kg (9 lb) om purata tingau betina liar nopo nga 3 kg (7 lb). Maya purata, tingau nopo nga kirinanggou kiikiro 23-25 cm (9-10 in) om rinaru tulu/tinan 46 cm (18 in) (jantan nopo nga lobi gayo ko betina) miampai tikiu maya purata nopo nga kirinaru do 30 cm (12 in).

Tingau nopo nga kiwaa turu vertebra serviks ii osomok no miagal montok toinsanan mamalia; 13 vertebra toraks (tulun nopo nga kiwaa 12); turu vertebra lumbar (tulun nopo nga 5); tolu vertebra sakrum miagal kogumuan mamalia (tulun nopo nga 5); om piipiro ginumu vertebra tikiu ii misimban-simban (tulun nopo nga kotindohoi do tolu gisom limo vertebra tikiu ii osiliu sabaagi tulang sulbi id suang). Lumbar pomoruhang om vertebra toraks nopo nga montok minggura om kelenturan tulang likud do tingau. 13 rusuk, lihawa, om pelvis nopo nga mioput miampai tulang likud. Au miagal do longon tulun, gakod doguang nopo do tingau nga misokot id lihawa miampai tulang-tulang selangka ii osinggawa do terapung ii popomilo diolo do maya id nombo-nombo nopo liwang ii milo diolo poulaon maya tulu.

Tongkurak tingau nopo nga suai ko ii toomod id mamalia tu kiwaa sukit mato i agayo tomod om ro'oh i agaras om poimbida. Id ro'oh, kiwaa nipon do tingau montok do mamatai mangsa om mongoruhak daging. Soira cengkamon o mangsa, momoguno o tingau do santapan liou maut miampai duo nipon lamai ii anaru miampa poposuang id pialatan duo vertebrata mangsa om momutut do saraf tunjang gisom do olumpuh om au milo lingoson gisom do apatai. Au miagal do tingau suai, tingau domestik nopo nga kiwaa nipon lamai di minsodu om sempit, ii adaptasi kumaa mangsa pilion diolo ii tikus tokoro miampai tulang di okoro. Premolar om molar koiso nopo nga momonsoi pasangan karnasial id potiitikid sisi kabang gisom milo momutul daging kumaa kapingan tongokoro do cekap miagal ko gunting. Oponsol iti montok mangakan tu' geraham tingau di tokoro nopo nga au milo mongogop taakanon maya do kibagas om somboogian tagayo tingau nopo nga au milo mongogop. Sundung do asaru osonong o nipon tingau ko ginumuan tulun, atagakan kasari yolo nipon somonu om ontok do roliu soira kiwaa korumbakan toomod gama do lapisan mongumolig enamel di akapal, bihis au korumbak, okuri pengekalan sisa taakanon id nipon om diet ii kogumuan nopo nga aiso gula.

Tingau, miagal ko tasu nopo nga digitigrad. Mamanau yolo momoguno do gakod miampai tulang gakod diolo nopo nga momobontuk boogian siriba gakod ii okito. Tingau milo mamanau do kotunud tu miagal toinsanan tingau, milo tumilombus dumopitor mampai popoiliu bagas lapap gakod likud maya potilombus miampai cetak gakod doguang di miagal gisom kaanu mongingkuri tuni om trek ii okito. Iti nogi nga kaanu popotounda waya di osonong montok gakod dohuri diolo moi do kaanu mamanau id koiyonon di aparad. Au miagal kogumuan mamalia, soira mamanau o ingau nga momoguno woyo mamanau perentakan ii nopo nga mamanau o goduuduo gakid id ponong tinan pogulu gakod id sisi suai. Miilang o kowoowoyo diti miampai do unta om zirafah. Woyo tingau mamanau nopo nga miagal ko mimpanau montok poposiau id suang om sumimban do woyo "pepenjara" miagal kogumuan mamalia suai (om ogumu po tayam tana suai miagal ko bolitotok): likud nopo nga menyerong bertentangan om doguang gakod minggura serentak.

Miagal osomok no toinsanan puru Felidae, tingau nopo nga kiwaa sondulu di milo gayaton kawagu. Id kowoowoyo normal om om santai diolo, sondulu nopo nga osorungan do kulit om hulu id posorili pad gakod. Ahal diti poposiliu sondulu di atarom om kaanu mongilag kehausan tu kopisondot do tana om montok mongugut do mangsa maya pakadaada. Tingau nopo maya sukarela nga milo papanaru cakar diolo id iso toi ko lobi gakod. Milo yolo papanaru cakar diolo ontok mangasa om pertahanan tinan, tumakad toi ko' montok daya tarikan pomoruhang id permukaan tolomok. Kogumuan tingau nopo nga kiwaa limo sondulu id gakod doguang diolo om apat id gakod dohuri diolo. Sondulu doguang kolimo nopo nga miagal ko "tunturu" koonom. Kowoowoyoo poimbida gakod doguang id boogian suang pergelangan longon nopo nga pad karpal ii okito nogi id gakod tingau tagayo om tasu. Au haro guno diti ontok mamanau toomod nga ondoson sabaagi kakamot antikotompisal ontok sumimpok. Sasatanga baka tingau nopo nga terdeda kumaa polidaktili (tunturu gakod pomorohuhang om sondulu). Ahal diti nopo nga asaru id potiitikid pantai timur laut Amerika Utara.

Fisiologi

[simbanai | simbanai toud]
Termograf

Tingau nopo nga tayam ii ointutunan om asanang momiara. Fisiologi diolo nopo nga sinoriuk do osonong tomod; tingau nopo maya am nga osomok kaagal do tayam mamalia karnivor do suai nga popokito piipiro kowoowoyoon di lobi ko toomod ii milo pioniton miampai kinasakagon tingau mantad spesies ii miniyon id gana togis. Sabaagi poomitanan, kotoron o tingau id linasu di akawas; tulun koizaai nopo nga mimpuun do au selesa soira linasu kulit nopo nga kolobi do kiikiro 38 °C (100 °F), nga tingau nopo nga au selesa gisom kulit diolo nopo nga korikot do kiikiro 52 °C (126 °F), om kotoron gisom do linasu 56 °C (133 °F) nung kiwaa akses diolo kumaa waig.

Pogintangan

[simbanai | simbanai toud]

Tingau nopo nga kiwaa pogintangan totuong di osonong om milo mogintong miampai iso pionom taang cahaya ii nuru montok pogintangan tulun. Somboogian nopo dii tu aasil mato tingau ii kiwaa tapetum lusidum ii mangatul do nunu nopo cahaya ii maya retina likud id suang mata nopo nga popoingkawas sensitiviti mato montok memalapkan cahaya. Iso po kawagu adaptasi cahaya nopo nga tanak mato tingau ii agayo. Au miagal do sasatangan tingau tagayo miagal ko harimau, kiwaa tanak mato do celah montok tingau tagayo diti. Tanak mato celah nopo nga kaanu manahak tarad cahaya atalang miampai aiso penyimpangan kromatik om nuru tu' tanak mato tingau domestik nopo nga lobi gayo ko mato diolo i tingau tangagayo. Ontok taang cahaya osiriba, tanak mato tingau nopo nga gumaya montok humombi somboogian tagayo permukaan ii okito id mato dau. Sundung do ingkaa, tingau domestik nopo nga kiwaa pogintangan mato di au kopio osonong (miagal kogumuan mamalia okon primat) om kiwaa duo kawo kon, optimum montok sensitiviti kumaa obulou om osilou-otomou, om kikoupayaan yolo do popisuai id pialatan do aragang om otomou di au akawas. Iso ruputan 1993 ii pinoporuput tindak balas di tanaru gelombang pintaangan mantad sistom do suai nopo nga mantad rod ii okon ko sabab do kawo kon kotolu. Sundung do ingkaa, pogintangan nopo nga miagal ko iso pisudangan kumaa taang cahaya tosiriba mantad mobi do wawasan triwotik di kotunud.

Pongorongou

[simbanai | simbanai toud]

Tingau nopo nga kiwaa pongorongou di osonong tomod om kaanu mongilo mogikaakawo frekuensi di alaab. Kaanu yolo mongorongou tuni di lobi kawas mantad segi kenyaringan ko tasu toi ko' tulun, i kifrekuensi mantad 55 Hz gisom 79,000 Hz id suang julat 10.5 oktaf, om tulun om tasu nopo nga gisom julat kiikiro 9 oktaf. Tingau nopo nga kaanu mokinongou ultratuni ii oponsol montok mangasu tu kiwaa pomolohou ultrasonik do mogikaakawo spesies tikus. Sundung do ingkaa, au yolo kaanu mikomunikasi momoguno ultratuni miagal ko tikus. Pongorongou tingau nogi nga sensitif om id pialatan di totos tosonong mantad do nombo-nombo mamalia ii totos au osonong nopo nga id lingkungan 500 Hz gisom 32 kHz. Sensitiviti di mingkawas miampai tolingo labus alih tingau (pinna diolo) nopo nga agayo om goduuduo nga popoingkawas tuni om monguhup do mogintong tadon tuni.

Tingau nopo nga kitunas roso di okuri ko tulun (470 toi ko' lobi mantad di toomod 9,000 montok tulun). Tingau domestik om tolias nopo nga miilang mutasi gen ii popoopi do selera oomis diolo mantad mangagos molekul kigula gisom mogowit diolo do au milo momoroso montok tongoomis. Selera diolo nopo nga bertindak balas kumaa asid amino, topoit om asid. Kogumuan tayam om tingau suai nopo nga kiorgan Jacobson ii poingiliu id kabang diolo gisom popomilo do moningud-momoroso aroma pointantu id woyo di au milo do koulunan di aiso koinganan. Tingau nopo nga momili do suhu di misuai montok taakanon diolo miampai tingau di lobi orohian taakanon id suhu kiikiro 100 °F (38 °C), nga miagal do suhu bangkai di segar om lazim magada taakanon di pataakon do osogit toi ko' maya aisbox (ii manahak isyarat kumaa tingau do "mangsa" nopo nga laid no napatai om kiracun kanto om maamaso do masa).

Tingau nopo nga kowoyo do mogikaakawo kobolingkangan kolidasan kohompit no panakit rumoliu, parasit, siduol om panakit kronik. Vaksin nopo nga kiwaa montok mogikaakawo panakit diti om asaru onuan o tingau domestik do rawatan diti montok mamatai parasit miagal ko tonggiluang om kutu.

Tingau di jinak om moyang liar tosomok nopo nga goduuduo organisma diploid i kiwaa 38 kromosom, [23] om kiikiro 20,000 gen.[24] Kiikiro 250 kasou genetik nopo nga nokotungkus ii nointutunan id tingau nopo nga ogumu piagalan miampai kasalaan do sandad koulunan.[25] Taang takawas do piagalan id pialatan metabolisme mamalia nopo nga popomilo do diagnosis panakit tingau montok gunoon do poniisan genetik ii timpuunon nopo nga gunoon montok koulunan, om pomogunoon tingau sabaagi model tayam id ponoriukan panakit tulun.[26]

  1. Linnaeus, C. (1758). "Felis Catus". Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis (id boros Latin). Vol. 1 (Tenth reformed ed.). Holmiae: Laurentii Salvii. p. 42.
  2. Wozencraft, W. C. (2005). "Species Felis catus". In Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (eds.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. pp. 534–535. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
  3. "ITIS Standard Report Page: Felis catus". ITIS Online Database. Reston, Virginia: Integrated Taxonomic Information System. 2011. Linoyog ontok 14 Disember 2011.
  4. Erxleben, J. C. P. (1777). "Felis Catus domesticus". Systema regni animalis per classes, ordines, genera, species, varietates cvm synonymia et historia animalivm. Classis I. Mammalia. Lipsiae: Weygandt. pp. 520–521.
  5. Johnson, Warren; O'Brien, Stephen J. (1997). "Phylogenetic Reconstruction of the Felidae Using 16S rRNA and NADH-5 Mitochondrial Genes". Journal of Molecular Evolution. 44 (0): S98-S116. doi:10.1007/PL00000060. PMID 9071018.
  6. 6.0 6.1 6.2 Wozencraft, W.C. (2005). "Species Felic catus". Id Wilson, D. E.; Reeder, D. M (ponyunting). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (ed. kumo-3). Johns Hopkins University Press. bolikan. 534-535. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
  7. "ITIS Standard Report Page: Felis". ITIS Online Database. Linoyog ontok 14 Momuhau 2011.
  8. Stefoff, Rebecca (Milau 2003). Cats. New York: Benchmark Books. bolikan 31. ISBN 0-7614-1577-7.
  9. 9.0 9.1 Wozencraft, W. C. "Species Felis silvestris". Id wilson, D. E.; Reeder, D. M (ponyunting). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (ed. kumo.3.). Johns Hopkins University Press. bolikan 536-537. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
  10. 10.0 10.1 "Opinion 2027". Bulletin of Zoological Nomenclature. International Commision on Zoological Nomenclature (ICZN). 60. 2003. Pinoopi mantad sandad ontok 9 Mahas 2011.
  11. MacDonald, M.L; Rogers, Q. R.; Morris, J. G. (1984). "Nutrion of the domestic cat, a mammalian carnivore". Annual Review of Nutrition. 4: 521-562. doi.org/10.1146%2Fannurev.nu.04.070184.002513. PMIS 6380542.
  12. Baron, Alan; Steward, C. N.; Warren, J. M. (1 Milatok 1957). "Patterns of Social Interactions in Cats (Felis domestica)". Behaviour. 11 (1):56-66. doi.org/10.1163%2F156853956X00084. JSTOR 453269.
  13. "Catalogue of the Specimens of Caucasian Large Mammalian Fauna in the Collection of The National Museum of Georgia". Caucasian-large-mammalian.narod.ru. Linoyog ontok 4 Madas 2013.
  14. Johnson, Warren E.; Eizirik, E; Pecon-Slattery, J.; Murphy, W. J.; Antunes, A.; Teeling, E.; O'Brien, Stephen J. (2006). "The Late Miocene Radiation of Modern Felidae: A Genetic Assessment". Science. 311 (5757): 73-77. Bibcode:2006Sci...311...73J. doi:10.1126/science. 1122277. PMID 16400146.
  15. 15.0 15.1 Mattern, Michelle Y.; McLennan, Deborah A. (2000). "Phylogeny and Specification of Felids". Cladistics. 16 (2): 232-253. https://doi.org/10.1111%2Fj.1096-0031.2000.tb00354.x
  16. Lipinski, Monika J.; Forenicke, Lutz; Baysac, Kathleen C.; Nicholas C.; Leutenegger, Christian M.; Levy, Alon M.; Longeri, Maria; Niini, Tirri, Ozpinar, Haydar (Milatok 2008). "The Ascent of Cat Breeds; Genetic Evaluations of Breeds and Worldwide Random-Bred Populations". Genomics. 91 (1): 12-21. doi.org/10.1016%2Fj.ygeno.2007.10.009. PMC 2267438. PMID 1806073.
  17. Bradshaw; Horsfield, G. F.; Allen, J. A; Robinson, I. H. (1999). "Feral Cats: Their Role in the Population Dynamics of Felis Catus". Applied Animal Behaviour Science. 65 (3): 273-283.doi.org/10.1016%2FS0168-1591%2899%2900086-6
  18. 18.0 18.1 Cameron-Beaumont, Charlotte; Lowe, Sarah E.; Bradshaw, John W. S. (2002). "Evidence Suggesting Pre-adaptation to Domestication throughout the Small Felidae" (PDF). Biological Journal of the Linnean Society. 75 (3): 361-366. doi.org/10.1046%2Fj.1095-8312.2002.00028.x Pinoopi mantad tadon (PDF) ontok 9 Mahas 2011. Linoyog ontok 29 Manom 2009.
  19. Fogle, Bruce (ed.) (1981). Interrelatons Between People and Pets. Charles C. Thomas Publications. bolikan 12-17. ISBN 0-398-04169-5.
  20. O'Connor, T. P. (2007). "Wild or Domestic? Biometric Variation in the Cat Felis silvestris". International Journal of Osteoarchaelogy. 17 (6): 581-595. doi.org/10.1002%2Foa.913
  21. 21.0 21.1 Driscoll, C. A; MacDonald, D. W.: O'Brien, Stephen J. (2009). "In the Light of Evolution III: Two Centuries of Darwin Sackler Colloquin: From Wild Animals to Domestic Pets - An Evolutionary View of Domestication". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 106 (S1): 9971-9978. Bibcode: 2009PNAS..106.9971D. doi.org/10.1073%2Fpnas.0901586106. PMC 2702791. PMID 19528637.
  22. Bradshaw; Horsfield, G. F.; Allen, J. A.; Robinson, I. H. (1999). "Feral Cats: Their Role in the Population Dynamics of Felis catus". Applied Animal Behaviour Science. 65 (3): 273–283. doi:10.1016/S0168-1591(99)00086-6.
  23. Nie, W.; Wang, J.; O'Brien, P. C. (2002). "The Genome Phylogeny of Domestic Cat, Red Panda and Five Mustelid Species Revealed by Comparative Chromosome Painting and G-banding." Chromosome Research. 10 (3): 209-222. doi:10.1023/A:1015292005631. PMID 12067210.
  24. Pontius, J.U; Mullikin, J. C.; Smith, D. R. (2007). "Initial Sequence and Comparative Analysis of the Cat Genome". Genome Research. 17 (11): 1675-89. doi.org/10.1101%2Fgr.6380007.
  25. O'Brien, Stephen J.; Driscoll, C.; Pontius, J.; Pecon-Slattery, J; Menotti-Raymond, M. (2008). State of Cat Genomich". Trends in Genetic. 24 (6):268-279. doi.org/10.1016%2Fj.tig.2008.03.004. PMID 18471926
  26. O'Brien, Stephen J.; Menottie-Raymond, M.; Murphy, W. J.; Yuhki, N. (2002). "The Feline Genome Project". Annual Review of Genetics. 36:657-686. doi.org/10.1146%2Fannurev.genet.36.060602.145553PMID 12359739.