Waterford
Waterford | |
|---|---|
City | |
Mantad sawat, gibang kumaa wanan: Waterford Marina, Holy Trinity Cathedral, Reginald's Tower, a piece of Waterford Crystal, Waterford City by night | |
| Nickname: The Déise | |
| Motto(s): Latin: Urbs Intacta Manet Waterfordia "Waterford remains the untaken city" | |
| Coordinates: 52°15′24″N 7°7′45″W / 52.25667°N 7.12917°W | |
| Country | Ireland |
| Province | Munster |
| Region | Southern (South-East) |
| County | Waterford |
| Founded | 914 AD |
| City Rights | 1215 AD |
| Government | |
| • Local Authority | Waterford City and County Council |
| • Mayor | Damien Geoghegan (FG) |
| • Local Electoral Areas |
|
| • Dáil constituency | Waterford |
| • European Parliament | South |
| Area | |
| • City | 50.4 km2 (19.5 sq mi) |
| Population | |
| • City | 60,079 |
| • Rank | 5th |
| • Ketumpatan | 1,191.7/km2 (3,086/sq mi) |
| • Metro | 82,963 |
| Demonym(s) | Waterfordian, Déisean |
| Time zone | UTC±0 (WET) |
| • Summer (DST) | UTC+1 (IST) |
| Eircode Routing Key | X91 |
| Telephone Area Code | 051(+353 51) |
| Vehicle Index Mark Code | W |
| Website | www |
Waterford (boros ireland: Port Láirge) nopo nga iso bandar id Republik Ireland. Bandar di kiwaa mogigion soginumu 45 775 tulun. Bandar diti nogi nga ointutunan sabaagi bandar kolimo di bobos ogumu mogigion id pogun Ireland om bandar kosiam di bobos ogumu mogigion id pulou Ireland.
Sajara
[simbanai | simbanai toud]Sabaagi kota di bobos otuo id Ireland, ii no tu ningkakat do tulun Booyungan Viking id toun 914. Ngaran kota diti naanu mantad boros Norse Kuno: Vedrarfjord. Id toun 1137, Diarmuid MacMorrough, Raja Leinster nokirar do manganu kokuasaan do tanah Waterford. Nga id toun 1170, ginumuli kagu yau manangod do tulun id Waterford montok magahau do kokuasaan miampai askar siwa booyungan Normand id porinta di Richard de Clare, 2nd Earl of Pembroke (Strongbow). Id sangod di, minikuhup ii Diarmuid MacMorrough om ii Richard de Clare monoroli om manaap do Wateford, sabab tanah di nopo nga kiwa koumoligan di apagon di toliban. Mantad sangod diti nogi oo kinosuangon do Booyungan Anglo-Normand id Ireland. Id toun 1171, Henry II mantad Inggris sinumondot id Waterford. Mantad di pogulu, Waterford no oo kinoiyonon do Sosondoton (pelabuhan) di bobos oponsol id pogun Ireland. Gisom id abad ko-19, kota diti nosiliu do pusat industri do tapangkal miagal ko pamansayan di kaca om produk-produk di momoguno do roromu kaca.

Ngaran 'Waterford' nopo nga mantad boros Norse Pogulu Veðrafjǫrđr "ram (wether) fjord".[minog do kisukuon] Ngaran id boros Ireland Port Láirge, kirati "Dadahon Lárag'".[2]
Viking noktimpuun do minion id toning do Waterford ontok 853. Koiyonon diti om toinsanai longphorts suai namaan iduanai sorili toun 902, soira nougad Viking do tulun sandad Ireland id Waterford ontok toun 914, pinomuruan pogulu ii di Ottir Iarla (Jarl Ottar) gisom 917, kalapas di ii Ragnall ua Ímair om dinasti Uí Ímair, minomonsoi ii oilaan sabaagi kakadayan ko iso do Ireland. Momorinta Waterford ii otutunan nopo nga ii Ivar of Waterford.
Ontok toun 1167, Diarmait Mac Murchada, Raja Leinster noruntum, nokirar do manganu do Waterford. Guminuli yau ontok toun 1170 miampai kamboron-Norman ii Richard de Clare, ii Earl of Pembroke koduo (oitutunan sabaagi Strongbow); miniamung yolo do monorili om monolod do kakadayan dii kalaapas kasansagan do umolig. Montok monokodung do panaladan Norman kumaa Ireland, nokorikot ii King Henry II mantad England id Waterford ontok toun 1171. Waterford om kalapas di Dublin nokoturidong sabaagi kakadayan diraja miampai Dublin nga nokoturidong sabaagi tina pogu Ireland.
Nowonsoi manara Reginland kalapas do kinosuangan Anglo-Norman kumaa Ireland id sinda kuhub id Ireland pogulu om minonimporon do ngara vikingd dau, sala iso mantad waal ko iso id Ireland ii momoguno mortar id kapamansayan.
Solinaid do timpu pintangaan, Waterford nopo nga kakadayan koduo tagayo id Ireland kalapas do Dublin. Ontok ohotusan ko-15, nakalntoi Waterford montok mongilag sangod mantad duo magaganu takhta England: Lambert Simnel om Perkin Warbeck. Saabagi kootuson, nonuan di King Henry VII kakadayan di do motto Urbs Intacta Manet Waterfordia ("Waterford kotimporon sabaagi kakadayan di amu noigitan").
Kalapas do reinformasi Protestant , nokotimporon Waterford sabaagi kakadayan Katolik om tuminanud id konfederasi do Kilkenny – iso komontirian katolik mantad 1642 gisom 1649. Kopomorintaan diti monigowo do naayi mantad di Oliver Cromwell, ii minogoit kaagu do pogun di gumuli id kooturan koporintaan Inggilis; monongiwan dau ii Henry Ireton suminowoli id Waterford ontok 1650 kalapas do duo kinosorilion tagayo.[3][4] Ontok 1690, masaan do Pisangadan Williamite, Soudor do Jacobite Ireland namaan sonsogo papatahak do Waterford kalapas do Pisangadan do Boyne.
Ohotusan ko-18 nopo nga timpu otoronong tagayo montok Waterford. Kogumuan bangunan nopo nga haro gatang seni wonsoi di akawas winonsoi masaan diti. Kinoimbulayin do soudor di atatap id kakadayan miampai kinopongohon do Barak Kalvari id kolimpupuson do ohotusan ko-18.[5]
Id timpuunon do ohotusan ko-19, kakadayan Waterford nopo nga naandasan do amu agaras om koporintaan British minomonsoi tolu manara Martello id semenanjung Hook montok papapanggor Kuhub haro mantad id Duncannon. Masaan do ohotusan ko-19 industri miagal ko kapamansaya kaca om kapamansayan kapal nokoingkawas id kakadayan dii.
Kakadayan diti nopo nga noobi id Parlimen United Kingdom mantad 1891 gisom 1918 maya di John Redmond MP, momuruan (mantad Milatok 1900) montok Parti Parlimen Ireland. Masaan di ii Redmond nopo nga momuruan do tinimungan pro-Parnell parti dii, minangala di David Sheehy ontok 1891.[minog do kisukuon]
Sukuon
[simbanai | simbanai toud]- ↑ 1.0 1.1 "Census 2022 Profile 1 - Population Distribution and Movement". Central Statistics Office. 2022. Linoyog ontok 30 Mahas 2023.
- ↑ Discover Waterford, by Eamon McEneaney (2001).
- ↑ A New History of Cromwell's Irish Campaign, by Philip McKeiver (2007).
- ↑ Discover Waterford, by Eamon McEneaney (2001).
- ↑ "Heritage Walk map" (PDF). Pinoopi (PDF) mantad sanḏad ontok 8 Momuhau 2014. Linoyog ontok 7 Momuhau 2014.
Noputan labus
[simbanai | simbanai toud]- Situs kota Waterford Diarkibkan 2006-08-18 di Wayback Machine. (Inggris)
- Pelabuhan Waterford (Inggris)
- www.UpTheDeise.com - The Waterford Peoples' Website - Message Boards, Jokes, Slang, Songs, Photos, History, Tourism etc. Diarsipkan 2022-03-31 di Wayback Machine. (Inggris)
- waterfordtourism.com - Informasi pariwisata di Waterford (Inggris)
- Waterford-City.com - Fakta menarik tentang kota Waterford Diarsipkan 2007-05-27 di Wayback Machine. (Inggris)
- Articles with short description
- Short description is different from Wikidata
- Articles with hatnote templates targeting a nonexistent page
- Use dmy dates from August 2014
- Articles with invalid date parameter in template
- Use Hiberno-English from August 2014
- All Wikipedia articles written in Hiberno-English
- Articles containing Latin-language text
- Pages using infobox settlement with possible motto list
- Coordinates on Wikidata
- Pages using infobox settlement with possible demonym list
- Artikel dengan pernyataan yang tidak disertai rujukan Agustus 2024
- All articles with unsourced statements
- Articles with unsourced statements from November 2024
- Articles with unsourced statements from June 2024
- Waterford