Pergi ke kandungan

Boros Kadazan

Mantad Wikipedia
Dusun Tengah
Kadazan Tengah
Sandad idMalaysia
RantauSabah, Brunei
EtnikKadazan
Momoboros sandad
60,000
Kod boros
ISO 639-3kzj

Tinaru Kadazan-Dusun nopo nga kiwaa boros sondii. Kopiipio nopo, tinaru Kadazan om Dusun nopo nga tinaru di misuai-suai, nga mantad booyungan di miagal. Boros nopo do koduo-duo tinaru diti nga osomok no miagal, nga haro okuri pisuayan do ijaan om kopolombusan.

Poomitanan, "rumah" nopo nga roitan do "walai" id suang Boros Dusun om "hamin" id suang Boros Kadazan. Ogumu hogot suai i misuai-suai o ijaan miagal do "dua" i roitan do "duo" id suang boros Dusun om "duvo" id suang boros Kadazan, "sembilan" i roitan do "siam" id suang boros Dusun, om "sizam" id suang boros Kadazan. Sundung do ingkaa, haro nogi hogot di miagal ii no "satu" i polombuson sabaagi "iso" id suang koduo-duo boros om "enam" ii no "onom".

Nokoinsiriba o kopomogunaan Boros Kadazan diti sabap do momoguno o Kerajaan Persekutuan Malaysia do Boros Melayu om missionaris nga momoguno nogi do Boros Inggeris, ii nopo nga winonsoi maya kaida' koundolihon boros i pinoimagon do goduuduo kerajaan kolonial om persekutuan. Pinopointutun o Pogun Sabah do dasar montok monolibamban ahal diti, ii adadi nogi kumaa boros sandad Sabah i suai. Iti kaampai no dasar kopomogunaan Kadazan om boros-boros pribumi suai id sikul awam. Pinoindalan nogi goos do poposiliu boros diti sumiliu do boros rasmi id pogun dii.

Ogumu no naanu do Boros Kadazan o boros noolos, loolobi no mantad boros-boros pribumi Borneo Koibutan om nogi Boros Melayu. Momoguno o Kadazan do frikatif sibilan alveolar bervois /z/ miampai pointongkop id suang leksikon sandad diolo, iso woyo' i haro id piipiro boros Austronesia no. Boros Tsou om Paiwan nga haro nogi roromu-roromu diti, i gunoon do tulun sandad Taiwan. Iso po kawagu boros nopo nga Boros Malagasy i gunoon id pulau Madagaskar i poinladsong riong watu sinodu dau mantad do kotogisan Afrika.

Kopirati o Boros Kadazan diti miampai do Boros Dusun om ogumu tulun moboros do goduuduo boros dii nopo nga boros di miagal.

Noinsok o boros diti miampai do ogumu boros vernakular Sabah di suai id siriba komontirian Mustapha Harun sabaagi soboogian mantad do dasar asimilasi i popogirot kuasa' Boros Malaysia id pointongkop pogun.[1]

Id siriba goos do Kadazandusun Cultural Association Sabah, ontok toun 1995, nopili o dialek Bundu-Liwan (Central Dusun) sabaagi impohon kumaa boros "Kadazandusun" i pinostandard.[2][3] Nopili o dialek diti tu binoros do boros diti nopo nga i bobos orotian soira mogibooboros miampai dialek "Dusun" toi ko' "Kadazan" i suai.

Poomitanan sambayang

[simbanai | simbanai toud]

Tama za doid surga, apantang daa o ngaan nu, koikot no daa kopomolintaan nu, kaandak nu, adadi doiti id tana miaga doid Surga. Pataako dagai do tadau diti, oh takanon za do tikid tadau, om pohiongo zikoi do douso za, miaga dagai do popohiong di pinapakaus doid dagai. Kada zikoi pohogoso doid koimbazatan, katapi pahapaso zikoi mantad kalaatan. Amen.

Ave Maria

[simbanai | simbanai toud]

Ave Maria, noponu do graasia, miampai diau o Kinoingan, obitua ko do id saviavi tondu, om obitua o tuva' tinan nu Jesus. Sangti Maria, tina' do Kinoingan, pokiinsianai zikoi tu' tuhun do momimidouso, baino om ontok jaam do kapatazon za. Amen.

Nuludan piiradan Boros Austronesia

[simbanai | simbanai toud]

Id siriba nopo nga nuludan piiradan Boros Kadazan om Boros Austronesia i suai i popoirad do hopod om tolu hogot.

English one two three four person house dog coconut day new we (inclusive) what fire
Kadazan iso duvo tohu apat tuhun hamin tasu piasau tadau vagu tokou onu tapui
Dusun iso duo tolu apat tulun walai tasu piasau tadau wagu tokou onu/nu tapui
Tombulu (Minahasa) esa zua (rua) telu epat tou walé asu po'po' endo weru kai, kita apa api
Tagalog isa dalawa tatlo apat tao bahay aso niyog araw bago tayo ano apoy
Central Bikol saro duwa tulo apat tawo harong ayam niyog aldaw ba-go kita ano kalayo
Rinconada Bikol əsad darwā tolō əpat tawō baləy ayam noyog aldəw bāgo kitā onō kalayō
Waray usa duha tulo upat tawo balay ayam/ido lubi adlaw bag-o kita anu kalayo
Cebuano usa/isa duha tulo upat tawo balay iro lubi adlaw bag-o kita unsa kalayo
Hiligaynon isa duha tatlo apat tawo balay ido lubi adlaw bag-o kita ano kalayo
Aklanon isaea, sambilog, uno daywa, dos tatlo, tres ap-at, kwatro tawo baeay ayam niyog adlaw bag-o kita ano kaeayo
Kinaray-a sara darwa tatlo apat tawo balay ayam niyog adlaw bag-o kita ano kalayo
Tausug hambuuk duwa tu upat tau bay iru' niyug adlaw ba-gu kitaniyu unu kayu
Maranao isa dowa t'lo phat taw walay aso neyog gawi'e bago tano tonaa apoy
Kapampangan metung adwa atlu apat tau bale asu ngungut aldo bayu ikatamu nanu api
Pangasinan sakey dua duara talo talora apat apatira too abong aso niyog ageo balo
Ilocano maysa dua tallo uppat tao balay aso niog aldaw baro datayo ania apoy
Ivatan asa dadowa tatdo apat tao vahay chito niyoy araw va-yo yaten ango apoy
Ibanag tadday dua tallu appa' tolay balay kitu niuk aggaw bagu sittam anni afi
Yogad tata addu tallu appat tolay binalay atu iyyog agaw bagu sikitam gani afuy
Gaddang antet addwa tallo appat tolay balay atu ayog aw bawu ikkanetam sanenay afuy
Tboli sotu lewu tlu fat tau gunu ohu lefo kdaw lomi tekuy tedu ofih
Malay
(incl. Malaysian and Indonesian)
satu dua tiga empat orang rumah anjing kelapa, nyiur hari baru,
baharu
kita apa api
Javanese siji loro telu papat uwong omah asu klapa/kambil hari anyar/enggal kita apa/anu geni
Acehnese sa duwa lhèë peuët ureuëng rumoh/balèë asèë u uroë barô (geu)tanyoë peuë apuy
Lampung sai khua telu pak jelema lamban asu nyiwi khani baru kham api apui
Buginese sedi dua tellu eppa tau bola asu kaluku esso baru idi' aga api
Toba Batak sada dua tolu opat halak jabu biang harambiri ari baru hita aha api
Tetum ida rua tolu haat ema uma asu nuu loron foun ita saida ahi
Samoan tasi lua tolu fa tagata fale taifau niu aso fou matou ā afi
Māori tahi rua toru wha tangata whare kuri kokonati ra hou taua aha ahi
Tuvaluan tasi lua tolu toko fale kuri moku aso fou tāua ā afi
Hawaiian kahi lua kolu kanaka hale 'īlio niu ao hou kākou aha ahi
Banjarese asa duwa talu ampat urang rūmah hadupan kalapa hari hanyar kita apa api
Malagasy isa roa telo efatra olona trano alika voanio andro vaovao isika inona afo
Iban satu dua tiga empat orang rumah asu nyur ari baru kitai nama api
Melanau satu dua telou empat apah lebok asou nyior lau baew teleu nama apui

Noputan Labus

[simbanai | simbanai toud]
  1. Lent, John A. (1974). "Malaysia's guided media". Index on Censorship. 3 (4): 66. doi:10.1080/03064227408532375.
  2. "Official Language & Dialects". Kadazandusun Cultural Association Sabah (id boros Inggilis). Linoyog ontok 2021-06-02.
  3. Lasimbang, Rita; Kinajil, Trixie (2004). "Building Terminology in the Kadazandusun Language". Current Issues in Language Planning (id boros Inggilis). 5 (2): 131–141. doi:10.1080/13683500408668253.